Ci, którzy spędzają dużo czasu w drodze, podróżując do różnych miejsc, powinni wiedzieć, gdzie w 2022 r. powstaną nowe strefy czystego powietrza, jakie dofinansowanie jest dostępne oraz jak uniknąć kar.
Wiele miast i miasteczek w Wielkiej Brytanii ogłosiło powstanie miejskich stref czystego powietrza lub rozszerzenie ich zasięgu. Ma to wpływ na pojazdy benzynowe i na diesle. Poniżej zamieszczamy informacje o najnowszych inicjatywach oraz streszczamy, co należy wiedzieć.
Definicja strefy czystego powietrza
Miejska strefa czystego powietrza (ang. Clean Air Zone, CAZ) to obszar, za wjazd do którego kierowcy najstarszych i najbardziej zanieczyszczających pojazdów muszą uiścić dzienną opłatę. Płatność należy wykonać online. Założenia są podobne, jak w przypadku strefy niskiej emisji w Londynie. Miejskie strefy czystego powietrza to brytyjski program rządowy skoncentrowany wokół obszarów o wysokim zanieczyszczeniu powietrza i tych, w których przekroczono europejski limit prawny według nowych wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia, mający na celu ograniczenie zanieczyszczenia powietrza do 2030 r.
Podróżując do Europy vanem warto pamiętać, że wiele miast europejskich również bierze udział w tej inicjatywie – od Limburga w Niemczech po 9 miast francuskich, takich jak Paryż czy Nicea, jak również w Belgii, Szwecji, Hiszpanii i Holandii powstaną w tym roku podobne inicjatywy. Warto więc sprawdzić obowiązujące zasady przed wyjazdem.
Gdzie powstaną nowe strefy czystego powietrza?
Strefy czystego powietrza w Aberdeen
W 2022 r. planuje się stworzenie stref niskich emisji w Aberdeen i innych szkockich miastach. W Aberdeen plan obejmuje Willowbank Road i Virginia Street oraz Sken Street i West North Street. W listopadzie 2021 r. Rada Miasta Aberdeen przyjęła ostateczny projekt strefy niskich emisji, który złożono do zatwierdzenia przez rząd Szkocji. Projekt planuje się wprowadzić w życie w 2022 r.
Do czerwca 2024 r. obowiązywać będzie dwuletni okres przejściowy, w którym kierowcy pojazdów niespełniających nowych wymagań nie będą musieli płacić za wjazd do strefy. W późniejszym okresie opłata wynosić będzie 60 funtów. Przewidziano również dofinansowanie na przeróbkę lub zakup nowego vana dla właścicieli mikroprzedsiębiorstw – 2,5 tys. funtów na każdy pojazd.
Strefy czystego powietrza w Bath
Jeśli rzadko odwiedzasz Bath, to pewnie nie wiesz, że miasto to ma aktualnie strefę czystego powietrza klasy C. Wiosną 2021 r., Bath stało się pierwszym poza Londynem miastem, pobierającym opłatę za wjazd do centrum.
Lokalne przedsiębiorstwa mogą złożyć internetowy wniosek o zwolnienie z obowiązku zapłaty lub o przyznanie zniżki.
Kierowcy nie zwolnieni z obowiązku zapłaty płacą £9 za wjazd do strefy taksówką i prywatnie wynajętym samochodem lub vanem, £100 za autobus, autokar, samochód dostawczy i ciężarowy.
Nie trzeba płacić za wjazd samochodem prywatnym, pojazdem hybrydowym, motocyklem lub innym pojazdem, spełniającym normy emisyjne lub zwolnionym z obowiązku zapłaty.
Strefy czystego powietrza w Birmingham
W Birmingham obowiązuje strefa czystego powietrza klasy D. Pomimo, iż powstała ona w czerwcu 2021 r., wciąż jest w początkowej fazie rozwoju i nie działa całkiem sprawnie. Opłaty i kary naliczane są niepoprawnie, więc warto dokładnie wszystko sprawdzić przed uregulowaniem należności. Już 6 miesięcy po wdrożeniu projektu zauważono, że każdego dnia do strefy czystego powietrza wjeżdża o 6 tys. pojazdów mniej. Zanim zaczęto pobierać opłaty, przez strefę przejeżdżało mniej więcej 18 787 pojazdów niespełniających norm emisyjnych.
Tzw. zielona strefa w Birmingham obejmuje obszar obwodnicy A4540 Middleway. Wjazd do strefy kosztuje 8 funtów dla samochodów, vanów i taksówek, oraz 50 funtów za pojazdy ciężarowe i autokary. Urząd miasta uruchomił program dofinansowania dla lokalnych przedsiębiorstw na łączną kwotę 40 mln funtów na modernizację pojazdów. Lokalne przedsiębiorstwa mogą wnioskować o zwolnienie z obowiązku zapłaty tutaj (obowiązują pewne warunki).
Strefy czystego powietrza w Bradford
Nowa strefa czystego powietrza w Bradford rusza wiosną 2022 r. Rząd brytyjski nakazał wprowadzenie strefy czystego powietrza klasy C w Bradford, co będzie miało znaczenie dla pojazdów użytkowych, w tym autobusów, autokarów, ciężarówek, vanów i taksówek, ale nie dla samochodów osobowych.
Lokalne przedsiębiorstwa oraz zarejestrowane organizacje mogą wnioskować o zwolnienie z opłat dla 3 pojazdów. Oznacza to, że kierowców pojazdów przynależących do grupy 85% pojazdów użytkowych zarejestrowanych poza strefą i wjeżdżających do niej, obowiązywać będzie opłata.
Strefy czystego powietrza w Cardiff
W Cardiff odnotowano najwyższy poziom zanieczyszczenia powietrza w Walii, a może nawet w całej Wielkiej Brytanii. Każdego roku dochodzi do 220 zgonów na skutek zanieczyszczenia dwutlenkiem azotu. Niektóre rozwiązania już wprowadzono, np. zakaz wjazdu na Castle Street dla pojazdów prywatnych, czy ograniczenie prędkości do 20 m/h.
Obecnie brany jest pod uwagę projekt wprowadzenia strefy czystego powietrza, obejmujący dworzec główny, dworzec Queen Street oraz zamek, będący częścią 10-letniego projektu transportu publicznego, opiewającego na 2 mld funtów. Zalecamy, aby przed podróżą zadzwonić do urzędu miasta i sprawdzić, na jakim etapie jest realizacja projektu.
Strefy czystego powietrza w Leeds
W Internecie znajduje się wiele mylnych informacji na temat strefy czystego powietrza w Leeds. Podczas bezpośredniej rozmowy z urzędem miasta udało się nam potwierdzić, że strefę czystego powietrza w Leeds wycofano. Tę decyzję podjęto, kiedy jakość powietrza uległa poprawie, najprawdopodobniej dzięki wymianie lokalnych flot samochodowych na bardziej przyjazne środowisku szybciej niż zakładano (Rada Miasta przypisuje ten sukces polityce stref czystego powietrza oraz przeznaczonej na jej cel pomocy finansowej).
We współpracy z rządem brytyjskim dokonano wspólnego przeglądu i skonkludowano, że stopień zanieczyszczenia powietrza raczej ponownie nie przekroczy dopuszczalnych norm. Rada miasta wciąż działa na rzecz poprawienia jakości powietrza, ale nie planuje aktualnie wprowadzenia płatnych stref, chyba że zanieczyszczenie powietrza wzrośnie.
Strefy czystego powietrza w Londynie
Niektórzy już może wiedzą, że londyńską strefę (‘ultra-low emission zone’) rozszerzono w październiku 2021 r. i objęto nią Wielki Londyn (ang. Grater London). Wszystkie pojazdy, poza tymi najbardziej ekologicznymi, za wjazd płacą £12,50 za dzień. W strefie obowiązują też minimalne normy emisji na vany: Euro 4 dla pojazdu benzynowego i Euro 6 dla diesla. Warto więc sprawdzić granice strefy przed podróżą.
Od stycznia 2022 r. Rada Miasta rozważa rozszerzenie strefy niskich emisji na terenie całego miasta, aby spełnić rządowe cele środowiskowe na 2030 rok: spadek użytkowania dróg w Londynie o kolejne 27% do 2030 r. Proponowane rozwiązania to rozszerzenie strefy lub nałożenie opłaty za podróżujących spoza Londynu za wjazd do strefy miejskiej.
Strefy czystego powietrza w Manchester
Od 30 maja 2022 r. w hrabstwie Greater Manchester miała obowiązywać strefa czystego powietrza, po tym jak przeprowadzono dokładne badania, dzięki którym odkryto, że poziom zanieczyszczenia powietrza przekracza dopuszczalny poziom na 152 odcinkach dróg!
Od 5 lutego program został jednak wstrzymany z obawy przed narażeniem tysięcy przedsiębiorstw i miejsc pracy na ryzyko. Jeśli pojazd nie spełniłby norm, kierowca musiałby zapłacić £60 za 493 mile kwadratowe Strefy Czystego Powietrza. Plany zostały wstrzymane, a miasto Manchester nadal będzie musiało spełnić wymagania rządu dotyczące zanieczyszczenia powietrza do 2026 r. Zmiany do projektu można znaleźć tutaj.
Strefy czystego powietrza w Newcastle
Otwarcie strefy czystego powietrza w Newcastle planowane jest na lipiec 2022 r. Dla przedsiębiorstw chcących zmodernizować lub zmodyfikować flotę, aby spełniała ona kryteria pojazdów zwolnionych z opłat, Rada Miasta przewidziała budżet na dofinansowania w wysokości 23 mln funtów. Wcześniejsze raporty sugerują, że osoby chcące zmodernizować jakikolwiek lekki pojazd ciężarowy (LGV) mogą otrzymać do 4,5 tys. funtów, podczas gdy na modernizację pojazdu ciężarowego (HGV) przysługuje do 20 tys. funtów.
Strefa czystego powietrza obejmie centrum miasta Newcastle, drogi w okolicach rzeki Tyne oraz mosty Swing, High Level i Redheugh. Opłata za wjazd do strefy obowiązywać będzie taksówki, vany, autobusy, autokary i pojazdy ciężarowe, które nie spełniają norm emisji zanieczyszczeń. Szacuje się, że opłata za wjazd vanem wyniesie £12,50 za dzień.
Strefy czystego powietrza w Portsmouth
Ruch drogowy stanowi 50% zanieczyszczenia powietrza, które jest bardziej szkodliwe niż bierne palenie. Dlatego w listopadzie 2021 r. w Portsmouth wprowadzono strefę czystego powietrza. Jeśli pojazd nie spełnia norm, to warto złożyć wniosek o zwolnienie z opłat na podstawie tzw. klauzuli wygaśnięcia , dzięki której opłata za wjazd do strefy zostaje zniesiona w okresie oczekiwania na nowy samochód lub na modernizację starego.
Zwolnienie z opłat za wjazd do strefy czystego powietrza
Automatyczne zwolnienie z opłat w całym kraju przysługuje:
- pojazdom o bardzo niskim poziomie emisji
- pojazdom przewożącym osoby niepełnosprawne
- pojazdom zarejestrowanym na osobę niepełnosprawną
- pojazdom wojskowym
- pojazdom zabytkowym (tzn. zarejestrowanym w DVLA w grupie pojazdów zabytkowych i zwolnionym z podatku drogowego)
- pojazdom zmodernizowanym za pomocą akredytowanej technologii Lean (CVRAS)
- niektórym rodzajom pojazdów rolniczych
Normy emisji zanieczyszczeń dla danego pojazdu znajdują się w książce pojazdu.
Rząd brytyjski zalecił ponad 60 ośrodkom władz lokalnych wprowadzenie tego programu. Więcej informacji na temat stref czystego powietrza można znaleźć na stronie informacyjnej. Zamieszczono tam też informacje o tym, jak stworzyć konto biznesowe i opłacać wjazd więcej niż jednego pojazdu. Planując podróż przez strefę czystego powietrza w Bath, Birmingham, Bradford czy Portsmouth, warto skorzystać z tej usługi.
System wsparcia finansowego na rzecz strefy czystego powietrza dostępny jest zarówno na pomoc w zakupie nowych jak i na modernizację starszych pojazdów, nie spełniających norm. Finansowanie przeznaczone jest na wsparcie dla mikro przedsiębiorstw, firm jednoosobowych, dla organizacji charytatywnych i prywatnych właścicieli, którzy chcą, aby ich pojazdy spełniały normy emisyjne. Przedsiębiorcy, którzy będą często poruszać się po strefach czystego powietrza zauważą, że koszty za przejazd będą szybko narastać, dlatego warto już teraz rozważyć dostępne opcje.