Jeśli w wyniku wypadku samochód uległ szkodzie całkowitej, to firma ubezpieczeniowa nada mu jedną z czterech kategorii: A, B, S lub N. Wszystkie z nich określają poziom uszkodzenia pojazdu.
Warto zapoznać się z tymi kategoriami, na wypadek gdyby nasz samochód został sklasyfikowany do jednej z nich lub jeśli będziemy chcieli kupić używane auto. Czytaj dalej, aby je poznać.
Co to znaczy, że samochód uległ szkodzie całkowitej?
Jeżeli samochód został mocno uszkodzony wskutek zdarzenia, to często mówi się o „kasacji” (write-off) lub „szkodzie całkowitej” (total loss).
Oznacza to, że uszkodzenia są tak poważne, że ubezpieczyciel uznał iż:
- Prowadzenie pojazdu nie jest bezpieczne lub
- Naprawa nie jest opłacalna
Jeżeli nasze auto zostanie uznane za nienadające się do bezpiecznej jazdy, to posiadając polisę OC od pożaru i kradzieży (third party, fire and theft) lub ubezpieczenie autocasco (comprehensive) otrzymamy odszkodowanie pokrywające straty. W przypadku zaś gdy mamy tylko ubezpieczenie OC (third party only), firma ubezpieczeniowa nie wypłaci nam odszkodowania.
Wypłacona suma będzie oczywiście zależała od wartości samochodu. To ta sama kwota, którą uzgodniliśmy podpisując umowę ubezpieczenia i która znajduje się w dokumentacji polisy.
W drugim przypadku, ubezpieczyciel może nie uznać samochodu za niebezpieczny, ale może zdecydować, że nie jest wart naprawy. Zazwyczaj, jeśli koszty naprawy wyniosą więcej niż połowa wartości pojazdu, to firma ubezpieczeniowa stwierdzi, że jego naprawa nie będzie opłacalna.
Wówczas nie zezwoli na oddanie auta do warsztatu, a zamiast tego zaoferuje wypłatę odszkodowania równowartego wartości pojazdu.
Na jakiej podstawie firma ubezpieczeniowa orzeka szkodę całkowitą?
Czasami stwierdzenie szkody całkowitej przez ubezpieczyciela może być zaskakujące. Jest to jednak częsta praktyka, nawet wtedy, gdy samochód uległ tylko kosmetycznym uszkodzeniom.
Firmy ubezpieczeniowe korzystają w tym celu ze swoich obliczeń, biorąc pod uwagę wartość samochodu i kalkulując, ile wyniosą naprawy na podstawie tego, jaki warsztat, kwalifikacje i części będą wymagane, aby przywrócić auto do poprzedniego stanu.
Oznacza to, że szkoda całkowita może tak naprawdę obejmować szeroki zakres szkód: od całkowitego zniszczenia pojazdu do pozornie niewielkich uszkodzeń. Dlatego właśnie powstały kategorie ubezpieczeniowe pojazdów.
Co oznaczają kategorie pojazdów?
Kategorie szkód całkowitych to oficjalna klasyfikacja zakresu uszkodzeń samochodu: określają one, czy auto może być nadal używane, czy też powinno zostać naprawione lub sprzedane.
Obecnie mamy cztery takie kategorie. Tutaj może dojść do pewnych wątpliwości, ponieważ kategorie te zmieniły się w 2017 roku i czasami możemy jeszcze natknąć się na ich stare nazwy. Nowe kategorie koncentrują się na aspektach konstrukcji samochodu, a nie tylko na możliwości ich naprawy.
Omówmy zatem każdą z nich.
Kategoria A
Kategoria A obejmuje pojazdy, które uległy największym uszkodzeniom. Samochody te nie nadają się do naprawy. Często mówi się o nich po prostu jako o wraku, gdyż mogą jedynie zostać sprzedane na złom.
Oznacza to, że auto jest tak zniszczone, iż większość lub nawet wszystkie jego części nie nadają się do użycia. Ze względów bezpieczeństwa, nawet części, które można jeszcze uratować powinny zostać zniszczone i zezłomowane.
Kategoria B
Pojazdy z kategorii B nie są tak bardzo uszkodzone, jak z kategorii A, aczkolwiek nadal nie nadają się do naprawy. Niektóre części tych samochodów można odratować, ale muszą być wymontowane przez eksperta.
Co najważniejsze, pojazdy te nie mogą zostać sprzedane w całości.
Kategoria S
Jest to jedna z kategorii wprowadzonych w 2017 roku. Samochody należące do kategorii S to pojazdy, których konstrukcja uległa uszkodzeniu, ale wciąż podlegają naprawie. „S” w nazwie oznacza strukturę (konstrukcję) samochodu.
Na przykład, pojazd kategorii S może mieć wygięte podwozie lub uszkodzony układ zawieszenia.
Samochody zakwalifikowane do tej kategorii mogą zostać kupione, sprzedane i ubezpieczone. Właściciel takiego samochodu będzie musiał zgłosić do DVLA, że auto należy do kategorii S, jeśli będzie dokonywał którejkolwiek z tych czynności. Dodatkowo, jeżeli chcemy go naprawić, to musimy liczyć się z ogromnymi kosztami.
Kategoria N
„N” w nazwie kategorii oznacza niestrukturalne uszkodzenie. Do kategorii N należą samochody, które nie uległy uszkodzeniom konstrukcyjnym, ale tylko powierzchownym lub kosmetycznym.
Może to oznaczać wiele rzeczy. Na przykład znaczące uszkodzenie zderzaków lub dachu bądź też problem z elektryką czy silnikiem. Natomiast rama czy podwozie pozostają nienaruszone.
Samochody z kategorii N mogą być naprawiane, kupowane i sprzedawane, a także ubezpieczone. Nie musi to jednak oznaczać, że ich stan pozwala na bezpieczną jazdę. Jeśli więc chcemy taki pojazd kupić, to warto poprosić o jego sprawdzenie przez profesjonalistę.
Jakie samochody należą do kategorii C i D?
Kategorie te zostały zastąpione w 2017 roku odpowiednio kategoriami S i N. Poprzednie kategorie C i D nie określały, czy samochód uległ uszkodzeniom strukturalnym, tylko skupiały się na kosztach napraw.
W związku z tym, według starej klasyfikacji, kategoria C oznaczała szkodę całkowitą, gdzie koszty naprawy przekraczają wartość pojazdu. Tymczasem koszt naprawy samochodu z kategorii D nie byłby wyższy niż wynosi jego wartość.
I choć wciąż możemy znaleźć oznaczenia kategorii C i D na rynku motoryzacyjnym, to jednak ubezpieczyciele już ich nie stosują.
Co się stanie, jeśli oddam samochód do kasacji?
Po oddaniu samochodu do kasacji, zostanie on przejęty przez firmę ubezpieczeniową.
Jeżeli posiadamy ubezpieczenie OC od pożaru i kradzieży lub polisę autocasco, to otrzymamy wypłatę odszkodowania (pod warunkiem, że ubezpieczenie pokrywa daną szkodę). Wysokość tego odszkodowania to zazwyczaj uzgodniona wcześniej wartość samochodu minus udział własny w szkodzie. A w przypadku gdy pojazd został zakwalifikowany do kategorii A lub B, ubezpieczyciel zaaranżuje złomowanie lub sprzedaż auta na części.
Zadaniem właściciela natomiast będzie załatwienie niektórych formalności:
- Wysłanie dowodu rejestracyjnego V5C do firmy ubezpieczeniowej, zatrzymując część “sell, transfer or part-exchange your vehicle to the motor trade” dotyczącą sprzedaży lub przeniesienia własności pojazdu.
- Zgłoszenie do DVLA szkody całkowitej pojazdu. Jeśli tego nie zrobimy, grozi nam kara grzywny w wysokości 1000 funtów.
W sytuacji gdy nasze auto zostało zakwalifikowane do kategorii S lub N, będziemy mogli odkupić go od ubezpieczyciela, na przykład, jeśli chcemy samodzielnie auto naprawić.
Czy warto kupić samochód, który uległ szkodzie całkowitej?
Na rynku samochodów używanych można znaleźć niesamowicie korzystne oferty. Czasami są to samochody, które zostały spisane na straty.
Pamiętajmy, że tylko pojazdy z kategorii S lub N mogą zostać sprzedane.
Jednak zanim takie auto zakupimy, warto poważnie zastanowić się, czy to faktycznie dobry pomysł. Co zrobić przed zakończeniem transakcji:
- Zadaj wiele pytań o uszkodzenia i naprawy. Dobrze jest zapytać o dokładny zakres uszkodzeń, a także kiedy i przez kogo auto było naprawiane. W podjęciu decyzji mogą pomóc też zdjęcia tych uszkodzeń.
- Zamów inspekcję samochodu i sprawdź jego historię. Inspekcja pojazdu będzie oczywiście płatna, ale będziemy mieli pewność, że jego stan został sprawdzony przez wykwalifikowanego mechanika. Historia samochodu zaś wykaże, czy kiedykolwiek był kradziony.
- Ile będzie kosztowało ubezpieczenie. Niektóre firmy ubezpieczeniowe odmówią ubezpieczenia samochodów, które uległy szkodzie całkowitej, inne zaś zażądają wysokich składek. Warto więc sprawdzić cenę ubezpieczenia, zanim dokonamy zakupu.
- Weź pod uwagę kupno samochodu od dealera, zamiast od prywatnego sprzedawcy. Kupując auto od dealera, mamy, jako konsumenci, większe prawa w sytuacji, gdy coś pójdzie nie tak. Ponadto, dealerzy samochodowi muszą podać nabywcy wszystkie informacje dotyczące pojazdu.
Czy warto kupić samochód kategorii N?
Kupno pojazdu kategorii N może być dobrą inwestycją, aczkolwiek samochody te mogą się między sobą znacząco różnić. Podczas gdy niektóre z nich mogą mieć niewielkie wgniecenia czy defekty lakieru, inne uległy uszkodzeniom silnika czy elektryki.
Dlatego będziemy musieli ocenić, czy samochód jest wart ceny, którą nam zaoferowano, biorąc pod uwagę uszkodzenia auta oraz inne czynniki, m.in wiek pojazdu. Nie ulega jednak wątpliwości, że na dobrą okazję można trafić.
Pamiętajmy jednak, że ubezpieczenie tych samochodów będzie o wiele droższe. Warto więc to sprawdzić, zanim dokonamy zakupu.
Podsumowanie: Kategorie samochodów
Klasyfikacja samochodów stosowana jest przez firmy ubezpieczeniowe, w celu określenia poziomu uszkodzeń pojazdów, które uległy szkodzie całkowitej.
Kategorie A i B to pojazdy o najpoważniejszych uszkodzeniach, które uniemożliwiają ich sprzedaż. Dlatego samochody te mogą jedynie zostać zezłomowane lub zrecyklingowane na części.
Natomiast auta należące do kategorii S i N mogą zostać kupione, sprzedane i ubezpieczone. Kupując jednak taki pojazd warto sprawdzić, czy jego stan został dokładnie sprawdzony, zanim zgodzimy się na zaoferowaną cenę.